Na današnji dan, 29. januar
1412 – U Novom Brdu je izdat “Zakon o rudnicima Despota Stefana”. To je značajan dokument srpske pismenosti i pravnog sistema, i sadrži podatke o životu srpskog naroda na početku XV veka.
1635 – Francusku akademiju, jednu od najčuvenijih u Evropi, osnovao je kardinal Rišelje (Richelieu), ministar kralja Luja XIII (Louis).
1860 – Rođen je pisac Anton Pavlovič Čehov, jedan od najistaknutijih predstavnika novelističkog žanra u ruskoj i svetskoj književnosti. Smatra se nenadmašnim majstorom dramske atmosfere i dijaloga, a njegovi pozorišni komadi “Galeb”, “Tri sestre” i “Višnjev sad” i danas su na repertoarima svetskih pozorišta.
1872 – Rođen je Goce Delčev, vođa nacionalno-revolucionarnog pokreta u Makedoniji s kraja 19. i početka 20. veka. Poginuo je u borbi s Turcima u maju 1903, tri meseca pre izbijanja Ilindenskog ustanka, čiji je početak odlagao smatrajući da je preuranjen i slabo pripremljen.
1886 – Nemački inženjer Karl Benc (Benz) patentirao je prvi uspešan automobil na benzin.
1889 – Austrougarski princ-prestolonaslednik Rudolf, jedini sin Franca Josipa I nađen je mrtav zajedno s ljubavnicom Marijom Večerom u dvorcu Majerling kraj Beča.
1896 – Ameriki lekar Emil Grab (Emile Grubbe) prvi je upotrebio terapiju zračenjem u lečenju raka pluća, primenivši je u Čikagu na pacijentkinji Rouz Li (Rose Lee).
1899 – Umro je francuski slikar engleskog porekla Alfred Sisle (Sisley) jedan od stvaralaca francuskog impresionizma. Izlagao je na prvoj izložbi impresionista, 1874. u Parizu.
1916 – Nemci su u Prvom svetskom ratu prvi put bombardovali Pariz iz cepelina.
1934 – Rođen je pesnik Branko Miljković koji se prvom zbirkom “Uzalud je budim” (1957) uvrstio među značajne srpske liričare druge polovine 20. veka (“Poreklo nade”, “Vatra i ništa”, “Smrću protiv smrti” – napisao zajedno s Blažom Šćepanovićem). Izvršio je samoubistvo 1961.
1941 – Umro je grčki general i državnik Joanis Metaksas (Ioannis Metaxas). Kao premijer i ministar vojske 1936. raspustio je Skupštinu i uspostavio profašističku diktaturu. Ipak, u Drugom svetskom ratu u oktobru 1940. odbio je ultimatum fašističke Italije i organizovao otpor italijanskoj agresiji, i potisnuo njene snage duboko u Albaniju.
1942 – Peru i Bolivija su potpisivanjem protokola u Rio de Žaneiru okončali rat započet 1941. godine zbog sporne pogranične teritorije u području amazonske džungle, ali sporno pitanje time nije rešeno.
1950 – Počela je prva u nizu pobuna u Johanesburgu, izazvane rasističkom politikom vlade Južne Afrike.
1959 – Danski putnički brod “Hans Hedtoft” udario je kod Grenlanda u ledeni breg i potonuo. Poginulo je 95 ljudi.
1963 – Francuska je stavila veto na prijem Velike Britanije u Evropsku ekonomsku zajednicu (Evropska unija).
1989 – Posle sedam godina nesporazuma i međunarodne arbitraže, Izrael je vratio Egiptu grad Tabu na Crvenom moru, koji je okupirao u izraelsko-arapskom ratu 1967.
1994 – Austrijanka Ulrike Majer (Maier), dvostruka svetska prvakinja u skijanju, umrla je od povreda zadobijenih prilikom pada u takmičenju u spustu za Svetski kup.
1996 – Venecijanska operska kuća “La Feniče” izgorela je u požaru, drugi put za 204 godine.
1999 – Kontakt-grupa je pozvala vlasti Srbije i predstavnike kosovskih Albanaca da do 6. februara pristupe mirovnim pregovorima u zamku Rambuje u blizini Pariza.
2001 – Umro je istaknuti francuski pozorišni i filmski glumac Žan-Pjer Omon (Jean-Pierre Aumont). Uz Šarla Boajea (Charles Boyer) bio je jedan od retkih Francuza koji je napravio karijeru i u Holivudu (“Američka noć”, “Mačka i miš”).
2002 – U Kabulu se zavijorila stara zastava Avganistana, po prvi put od komunističkog prevrata 1978. godine koji je označio početak 23-godišnjih ratova i kriza u zemlji.
2005 – Umro je Efraim Kišon (Ephraim Kishon), Jevrejin koji je preživeo holokaust i postao jedan od najpoznatijih i najprevođenijih izraeskih pisaca. Među najpoznatijim knjigama su “Nije fer Davide”, “Kita boli more”, “Jabuka je svemu kriva”, “Knjiga za poreske obveznike”, “Kod kuće je najgore” i “Pomozite svetu na svoju štetu”.
2012 – Umro je Oskar Luiđi Skalfaro, koji je bio predsednik Italije od 1992. do 1999. godine.
2015 – Preminula je Kolin Mekalou (Colleen McCullough), australijska književnica, autorka bestselera „Ptice umiru pevajući” po kojem je snimljena TV-serija s Rejčel Vord (Rachel Ward) i Ričardom Čemberlenom (Richard Chamberlain) u glavnim ulogama.
2016 – Preminuo je francuski filmski režiser Žak Rivet (Jacques Rivette), jedan od pionira francuskog Novog talasa, poznat po snažnim ženskim likovima u filmovima “Kaluđerica” (La Religieuse), “La Belle Noiseuse”, i filmskoj verziji price o Jovanki Orleanki “Jeanne la Pucelle”.
2018 – Rumunski parlament je za premijerku izabrao Vioriku Dančilu i to kao prvu ženu na toj funkciji. Viorika Dančilu je i treća osoba na čelu Vlade Rumunije tokom proteklih godinu dana.
Izvor: b92.net
Photo: unsplash.com
